Het Gastcollege,

Muziek: tussen filosofie en ambacht

Gemaakt en gepresenteerd door Joop de Zwart Bedrijfskundige,filosoof en (amateur musicus)
namelijk Organist, klavecinist en dirigent (en na een kleine "google search" blijkbaar ook frequent gebruiker van social media zoals Twitter en LinkedIn.) (bron: http://twitter.com/#!/joopdezwart en http://nl.linkedin.com/in/joopdezwart)

joopdezwart Joop de Zwart

gastcollege voorbereiden : donderdag voor architectuurstudenten spreken over Renaissancemuziek. Muziek als grondslag voor architectuur.

17 sep

joopdezwart Joop de Zwart

Mijn presentatie voor vanmiddag is af: relatie tussen muziek en architectuur in de Renaissance. Proportie als representatie van het eeuwige.

22 sep

Joop de Zwart

Hogeschooldocent at Avans Hogeschool

Tilburg Area, Netherlands

Higher Education

Current

Hogeschooldocent at Avans Hogeschool

Past

teacher at Willem van Oranje College
teacher at Scholengemeenschap de Goudse Waarden

Education

Universiteit van Tilburg
Erasmus Universiteit Rotterdam
Rijksscholengemeenschap Bergen op Zoom

Maar verder over Muziek: tussen filosofie en ambacht:

Waarom houd een architect zich bezig met muziek?

-Ritme
-Inspiratie
-Belevenis
-Gevoelens :) ;( --> beelden

Vroeger ten tijde van de renaissance
waren de vakken op scholen in te delen in 2 groepen namelijk:

Trivium (taal) en Quadrivium (rekenen)

Dialectica Aritmetica

Gramatica Geometrica

Retorica Musica

Astronomia

Quadrivium illustrated by Nicolo da Bologna in 1355.

Zoals je kan zien staat muziek integendeel met wat je vandaag de dag ziet tussen quadrivium, muziek werd dus beschouwd als een reken kunst. muziek was toen ook nog niet zo "makkelijk" als het tegenwoordig is. Toen in de renaissance was de enige plek waar echt muziek naar voren kwam de kerk. dit waren toen ter tijd meestal al indrukwekkende bouwwerken maar als je dan de complexe muziek van die tijd er bij hoort als je binnen komt maakt dat het geheel nog indrukwekkender.
Hier een voorbeeld, (meneer de Zwart lied bij binnen komst een stuk van de zelfde componist horen)

Maar is dit allemaal belanrijk voor de architectuur voor die tijd ja,
Want er staat veel op het spel! de architect met veel dingen vertegenwoordigen in zijn gebouwen zoals,
de waarheid, de kosmos en de eeuwigheid. Paladio gebuikte hier een zeer geavanceerd modulair verhoudings systeem voor.

In Muziek zijn gelijke soorten verhoudingen te vinden,

Bijvoorbeeld,
Octaaf, kwart, kwint

	Er zitten vier kwart noten in een maat. Dit wordt de vierkwartsmaat genoemd. Een kwartnoot duurt één tel.
	Er zitten twee kwart noten in een maat. Dit wordt de tweekwartsmaat genoemd. Een kwartnoot duurt één tel.
	Er zitten drie kwart noten in een maat. Dit wordt de driekwartsmaat genoemd. Een kwartnoot duurt één tel.
	Er zitten zes achtste noten in een maat. Dit wordt de zesachtste maat genoemd. Een kwartnoot duurt twee tellen.
	Er zitten twee kwartnoten in een maat. Een kwartnoot duurt een halve tel.

Gregoriaans:

De gregoriaanse muziek is de liturgiche muziek die eigen is aan de Romeinse liturgie in de Katholieke Kerk. De term gregoriaans wordt gebruikt om de kerkmuziek aan te duiden die sinds de 9e eeuw een vast onderdeel is van de kerkelijke liturgie in West-Europa.

terug naar de harmonie van de kosmos

"pierre de la rue - requiem (1) introïtus, kyrie" YouTube voorbeeld van meneer de Zwart

De eerste reacties die het oproept is dat het ritme loos is, er zit zeg meer geen voelbare maat in geen beat waarop je voet gaat meebewegen. De zang lijkt dwarsdoor elkaar te lopen maar klinkt toch harmonieus

Grieks denken,
Neem bijvoorbeeld pytagoras, Plato, Timeaos zelfs Vitruvius kwam op hetzelfde uit
Rond en bol = ideaal

zie Wittkower p 14 en op.cit.p15

Polyfonie,

Onder polyfonie (Grieks: πολύς, veel; φωνή, stem, klank, geluid) verstaat men in de muziek: gecomponeerde meerstemmigheid, dat wil zeggen, meerdere melodieën tegelijkertijd, al dan niet in verschillende stemregisters, soms zelfs complex bezet. Het basisprincipe daarbij is dat alle stemmen gelijkwaardig zijn, of althans een volwaardige rol hebben. Voorbeelden van polyfone compositietechnieken zijn de canon en de fuga.

hierbij liet meneer de Zwart een filmpje zien:

DVD Obrecht
missa de sanctie donatiano
(gelaagdheid) tekst en stemmen muziek over en doorelkaar

Daarna liet hij dit horen

Thomas Tallis
40 voices --> huelgas Ensemble
Dietrich buxthende

en bij het uitlopen hoorden we
Bach hoogtepunten polyfonie

Ik heb op youtube iemand gevonden die deze polyfonie en ook ander muziek verwerkt in een animatie, zodat het ook voor iemand die geen noot kan lezen duidelijk is hoe alle muziek door elkaar loopt.

Voorbeeld 1